STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH W GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W NAWOJOWEJ

                                                                                          Załącznik do Zarządzenia  nr 021.19.2024

                                                                                 Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej          

                                                                                         w Nawojowej

                                                                                         z dnia 17 czerwca 2024r.

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

W GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W NAWOJOWEJ

             Standardy ochrony małoletnich w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Nawojowej określają najważniejsze zasady i założenia związane z zapewnieniem maksymalnego poziomu bezpieczeństwa małoletnich, będących klientami Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nawojowej. Są  one gwarancją najwyższego poziomu  ochrony małoletnich. Każdy członek personelu traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Personel realizując te cele, działa                  w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych oraz swoich kompetencji.

Objaśnienie terminów

Ilekroć mowa jest o:

Kierowniku- należy przez to rozumieć Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej  w Nawojowej;

Ośrodku – należy przez to rozumieć Gminny Ośrodek  Pomocy Społecznej w Nawojowej;

Pracowniku- należy przez to rozumieć  osobę zatrudnioną w Ośrodku na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnej, umowy wolontariackiej, innych umów lub porozumień:

Dziecku, małoletnim – należy przez to rozumieć osobę do ukończenia 18 roku życia;

Standardach – należy przez to rozumieć Standardy Ochrony Małoletnich w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Nawojowej.

Rozdział I

§  1.  Zasady bezpiecznych relacji  personel – dziecko

1. Pracownik jest zobowiązany do utrzymania  profesjonalnej relacji z dziećmi i każdorazowego rozważenia, czy reakcja, komunikat, działanie wobec dziecka są adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione, sprawiedliwe wobec innych dzieci. Pracownik  działa w sposób otwarty i przejrzysty dla innych, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji swojego zachowania.
2. Stosuje się następujące zasady w relacjach z dzieckiem:

1. w komunikacji z dzieckiem należy zachować cierpliwość, spokój i szacunek,
2. doceniać i szanować wkład dzieci w podejmowane działania,
3. szanować osobę dziecka, zachęcać do otwartości, spontaniczności, dostrzegać ich potrzeby,
4. unikać faworyzowania, traktować równo bez względu na płeć, orientację seksualną, sprawność/niepełnosprawność, status społeczny, etniczny, kulturowy, religijny, światopogląd,
5. słuchać uważnie dzieci i udzielać odpowiedzi adekwatnych do wieku i sytuacji,
6. podejmując decyzje dotyczące dziecka, należy poinformować je o tym i strać się brać pod uwagę  jego stanowisko i oczekiwania,
7. chronić informacje wrażliwe dotyczące dziecka, nie ujawniać informacji osobom nieuprawnionym,
8. szanować prawo dziecka do prywatności, a jeśli konieczne jest odstąpić od zasady poufności aby chronić dziecko, wyjaśnić mu jak najszybciej jest to możliwe, z uwzględnieniem zasady adekwatności,
9. składać dziecku tylko te obietnice, na spełnienie których ma wpływ, które  są realne i od nas zależne,
10. należy zadbać o to, aby kontakt z dzieckiem odbywał się za zgodą rodzica lub opiekuna prawnego. W przypadku prowadzenia specjalistycznej pracy z dzieckiem wymagana jest zgoda  obojga rodziców, opiekuna prawnego lub Sadu,
11. w obecności dziecka należy zachowywać się w sposób stosowny, niedozwolone są niecenzurowalne słowa, niestosowne gesty, żarty, obraźliwe uwagi, nieadekwatny strój,
12. nie należy utrwalać  wizerunku dziecka na potrzeby prywatne,
13. nie należy naruszać integralności fizycznej dziecka,
14. nie dotykać dziecka w sposób, który może zostać uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny,
15. dotyk dziecka jest możliwy tylko w sposób  szanujący jego komfort i bezpieczeństwo,
16. praca z dzieckiem odbywa się tylko w miejscu wskazanym przez GOPS Nawojowa, w środowisku rodzinnym dziecka lub w miejscu uzgodnionym z rodzicami,
17. jeśli zachodzi taka konieczność właściwą formą komunikacji z dziećmi i ich opiekunami poza godzinami pracy są kanały służbowe e-mail, telefon służbowy)                  § 2. Ochrona wizerunku i danych osobowych dzieci
18. W działaniach należy kierować się odpowiedzialnością  i rozwagą wobec utrwalania, przetwarzania, używania i publikowania wizerunków dzieci.
19. Dzielenie się zdjęciami i filmami  z naszych aktywności służy celebrowaniu sukcesów dzieci, dokumentowaniu naszych działań i zawsze ma na uwadze bezpieczeństwo dzieci. Wykorzystujemy zdjęcia/ nagrania  pokazujące szeroką perspektywę dzieci – chłopców                      i dziewcząt, dzieci w różnym wieku, o różnych uzdolnieniach i stopniu sprawności.
20. Zgoda opiekunów na wykorzystywanie wizerunku ich dziecka  jest tylko wtedy wiążąca, jeśli dzieci i opiekunowie zostali poinformowani o sposobie i polach eksploatacji wykorzystania zdjęć/nagrań i ryzyku wiążącym się z publikacją wizerunku. Zgoda opiekunów  na rejestrację wydarzenia  zostanie przyjęta przez nas na  piśmie.
21. Przyjmuje się zasadę, ze wszystkie podejrzenia i problemy dotyczące  niewłaściwego rozpowszechniania wizerunków dzieci  należy rejestrować i zgłaszać kierownikowi, podobnie jak inne niepokojące sygnały dotyczące  zagrożenia bezpieczeństwa dzieci.
22. Jeśli wizerunek dziecka stanowi  jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, impreza publiczna, zgoda opiekunów dziecka nie jest wymagana.
23. W przypadku nie wyrażenia zgody na rejestrowanie wizerunku dziecka – gdy dziecko lub opiekunowie nie wyrazili zgody na utrwalanie wizerunku dziecka bądź zgłosili sprzeciw przeciw takiej rejestracji, należy respektować taką decyzję  oraz jednocześnie  postępować w sposób aby nie wykluczać dziecka z uczestnictwa w wydarzeniu, którego wizerunek nie powinien być rejestrowany z uwzględnieniem technik anonimizacji.
24. Należy przechowywać materiały zawierające wizerunek dzieci w sposób zgodny z prawem oraz wewnętrznymi procedurami do ustalenia celu przetwarzania danych.     ( Załącznik nr 1 – zgoda opiekunów do udostępniania wizerunku).

§ 3.  Zasady bezpiecznej rekrutacji

1. Personel mający kontakt z dzieckiem w trakcie pracy, przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do działalności oprócz dokumentów  wymaganych na podstawie  innych przepisów prawa powszechnie obowiązującego lub regulacji wewnętrznych przyjętych w GOPS Nawojowa powinni przedstawić następujące dokumenty i oświadczenia:

• Zaświadczenie z rejestru Sprawców  Przestępstw  na Tle Seksualnym – weryfikacji dokonuje Pracodawca poprzez uzyskanie  informacji, czy dane osoby  są zamieszczone w rejestrze z dostępem ograniczonym lub w rejestrze osób, w stosunku do których państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze,
• Oświadczenie o niekaralności, ( załącznik nr 2 i 3 - oświadczenie).

2. W/w dokumenty i oświadczenia stanowią również element wymogów obowiązkowych zawartych w ogłoszeniu o naborze na stanowiska związane z kontaktem z dzieckiem.
3. Dokumenty rekrutacyjne są przechowywane  przez okres niezbędny do czasu zakończenia rekrutacji na wskazane stanowisko, nie dłużej niż przez 3 miesiące od dnia nawiązania stosunku pracy z osoba wyłonioną  w drodze naboru. Po tym okresie są niszczone komisyjnie  lub zwracane kandydatom  biorącym udział w rekrutacji. Dokumenty  rekrutacyjne osoby wyłonionej w drodze naboru są  umieszczane  w teczce osobowej tej osoby.
4. Wydruk dokumentów  z rejestru  oraz oświadczenia składane przez osobę zatrudnianą, bądź z którą  nawiązywana jest współpraca niezależnie od podstawy prawnej powinno się przetrzymywać w aktach osobowych lub analogicznej dokumentacji dotyczącej stażysty/ osoby zatrudnionej w oparciu o umowę cywilnoprawną.
5. Cały personel realizujący bezpośrednio działania  na rzecz dzieci, przed rozpoczęciem  pracy podpisują oświadczenie  o zapoznaniu się ze standardami Ochrony  Małoletnich obowiązującymi  w GOPS Nawojowa  oraz zobowiązaniu  do przestrzegania podstawowych  zasad ochrony dzieci. ( załącznik nr 4)

§ 4. Obszary w pracy, gdzie stosuje się zasady bezpiecznych relacji dorosły – dziecko

1. Zasady bezpiecznych relacji  pomiędzy  personelem a dziećmi  stosuje się w szczególności             w odniesieniu do osób  w następujących obszarach:

• Asystent rodziny pracujący z rodzinami, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
• Pracownik socjalny realizujący zadania zgodnie z Ustawa o pomocy społecznej, Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej;
• Psycholodzy, pedagodzy i inni specjaliści mający bezpośredni  kontakt z dziećmi
• Asystent Osoby  z Niepełnosprawnością;
• Opiekun świadczący usługi w ramach Programu Opieka Wytchnieniowa;
• Opiekun świadczący specjalistyczne usługi opiekuńcze dla dzieci;
• Osoby realizujące zajęcia profilaktyczne dla dzieci.

Rozdział II

§ 6.  Sposoby reagowania w sytuacji krzywdzenia dziecka

1.  Każdy członek personelu  jest obowiązany  respektować obowiązujące  przepisy prawne, w szczególności określone  w art. 240 k.k., 304 § 1 i 2 k.p.c. oraz w Ustawie  z dnia 29.07.2005r. o przemocy domowej.
2. Sposób reagowania w sytuacji krzywdzenia dziecka  reguluje  akt prawa wewnętrznego tj.

• Zarządzenie Kierownika GOPS  Nr 021.40.2023 z dnia  29 września 2023r. w sprawie wprowadzenia procedury postepowania  w przypadku zaistnienia podstaw do odebrania dziecka w trybie art. 12a ustawy o  przeciwdziałaniu  przemocy domowej.

§ 7. Postepowanie w sytuacji  pokrzywdzenia dziecka przez członka personelu

1. W przypadku powzięcia informacji na temat krzywdzenia dziecka przez członka personelu podczas realizacji obowiązków służbowych/ zawodowych, każdy inny członek personelu ma obowiązek zgłoszenia tego kierownikowi, poprzez złożenie adnotacji urzędowej ( załącznik nr 5). Kierownik zobowiązany jest do podjęcia działań wyjaśniających  zgłoszenie  oraz podjęcia odpowiednich  działań  prawnych wobec  podejrzanego pracownika.
2. Kierownik lub osoba upoważniona  przez kierownika  podejmuje  rozmowę z osoba, której dotyczy zgłoszenie.  Kierownik wzywa wskazanego członka personelu do złożenia wyjaśnień. Kierownik podejmuje działania w celu zapewnienia bezpieczeństwa, w tym informuje opiekunów małoletniego, zgłasza podejrzenie krzywdzenia małoletniego do odpowiedniej instytucji ( Prokuratury, Policji, Sądu).
3. Kierownik może wyciągnąć konsekwencje służbowe, odsunąć członka personelu od pracy z tą rodziną/dzieckiem lub polecić, aby czynności były wykonywane wspólnie z innym członkiem personelu.
4. Kierownik bądź osoba upoważniona  przez kierownika wraz z opiekunami opracowuje plan pomocy dla dziecka z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji.

§ 8. Zasady podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego.

1. W sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego  pracownik GOPS  ma obowiązek niezwłocznie powiadomić  bezpośredniego przełożonego o tym fakcie w formie ustnej, a także w formie pisemnej, poprzez przedłożenie stosownej notatki służbowej.
2. Przekazanie informacji, o której mowa w pkt. 1  powinno nastąpić jeszcze w tym samym dniu, w którym pracownik powziął podejrzenie lub informację. Jeżeli pracownik  nie jest już obecny w danym dniu w siedzibie GOPS, ma obowiązek przekazać informację telefonicznie.
3. Po przekazaniu informacji o której mowa w art. 1  do bezpośredniego przełożonego pracownika, osoba ta powinna w pierwszej kolejności ustalić, czy zachodzą przesłanki uzasadniające wszczęcie procedury odebrania dziecka na podstawie art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, a następnie ustalić jakie podmioty i instytucje  powinny zostać poinformowane o podejrzeniu krzywdzenia  małoletniego.
4. W  celu poczynienia ustaleń, o których mowa w pkt. 3 zwołana może zostać wewnętrzna komisja, składająca się z przełożonego ( Kierownika GOPS), pracownika  socjalnego nadzorującego teren, w którym dochodzi do podejrzenia krzywdzenia małoletniego, pracownika, który powziął podejrzenie  lub uzyskał informację  o krzywdzeniu małoletniego oraz w zależności od potrzeb asystenta rodziny, psychologa lub specjalistę pracy z rodziną.
5. Jeżeli w wyniku ustaleń, o których mowa  w pkt. 3 i 4  zostanie ustalone, że zasadnym jest skierowanie do sadu rodzinnego wniosku o którym mowa w art. 572 k.p.c  lub złożenie zawiadomienia  o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, Kierownik GOPS  kieruje  taki wniosek do właściwych organów.
6. Obowiązki określone w pkt. 1-5  nie wpływają  na obowiązek ewentualnego wszczęcia procedury „ Niebieskie Karty”, zgodnie z postanowieniami  § 9.

§ 9. Procedura  wszczęcia  procedury „ Niebieskie Karty”.

1. Obowiązek wszczęcia procedury „ Niebieskie Karty” i wypełnienia formularza Niebieska Karta  A spoczywa na wszystkich pracownikach socjalnych i asystentach rodziny zatrudnionych                w GOPS.
2. W przypadku powzięcia  podejrzenia lub uzyskania informacji  o krzywdzeniu małoletniego, które może wyczerpywać znamiona przemocy domowej, pracownicy GOPS, o których mowa    w § 8 pkt. 1 mają obowiązek wypełnić formularz Niebieskie Karty A niezwłocznie po powzięciu informacji o zaistnieniu ku temu przesłanek.
3. Wypełniając formularz Niebieskie Karty A pracownik  GOPS stosuje zasady wynikające                     z przepisów o przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz rozporządzenia wykonawczego , w tym przekazuje osobie doznającej przemocy domowej formularz Niebieskie Karty B.
4. Po wypełnieniu formularza Niebieska Karta A pracownik wszczynający procedurę  Niebieskie Karty  ma obowiązek przekazać ten formularz do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego lub  innego jego członka w terminie  pięciu dni roboczych. Za dni robocze przyjmuje się dni pracy GOPS.

§ 10. Zasady przeglądu i aktualizacji  standardów.

1. Niniejsze standardy podlegają corocznej weryfikacji pod względem zgodności                                          z obowiązującymi przepisami prawa oraz ocenie  ich merytorycznej przydatności.
2. Weryfikacja , o której mowa w pkt.1 dokonywana jest przez Kierownika GOPS lub osobę przez niego wyznaczoną.
3. W przypadku weryfikacji, o której mowa w pkt.2  sporządzany jest raport ewaluacyjny,                    w którym wskazane są ewentualne sugestie i kierunki aktualizacji standardów.

§ 11.  Zasady szkoleniowe.

1. W ramach przygotowania  pracowników GOPS  do stosowania standardów  przeprowadzane jest szkolenie  pracowników w przedmiotowym zakresie.
2. Każdy z pracowników składa oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony małoletnich obowiązującymi w GOPS.
3. Obecność na szkoleniu, o którym mowa potwierdzona jest imienną listą obecności.

§ 12. Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym  lub faktycznym  oraz małoletnim  standardów do zaznajomienia się  z nimi  i ich stosowania.  

1. Niniejsze standardy  podlegają publikacji  na stronie internetowej GOPS oraz są wywieszone      w widocznym miejscu w siedzibie GOPS.
2. Niezależnie od publikacji standardów w formie określonej w pkt.1 , pracownik GOPS realizujący usługi względem małoletniego przekazuje wersję niniejszych standardów  rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym małoletniego, a osoby te potwierdzają  na piśmie otrzymanie  przedmiotowych standardów.
3. Małoletnim, wobec których realizowane są usługi  przez pracowników GOPS otrzymują wersję  skróconą niniejszych standardów  z zastrzeżeniem pkt.4.
4. Jeżeli rozwój psychiczny małoletniego i stan jego zdrowia świadczą o ograniczonej możliwości zrozumienia założeń niniejszych standardów, pracownik GOPS może zaniechać obowiązku wynikającego z pkt. 3.

§ 13. Osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń  o zdarzeniach zagrażających małoletniemu     i udzielenie mu wsparcia.

1. Za przyjmowanie zgłoszeń  o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia odpowiedzialni są wszyscy pracownicy GOPS.
2. Niezależnie od obowiązku  określonego w pkt. 1  Kierownik GOPS wyznacza pracownika koordynującego  przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu                            i organizację pomocy oraz wsparcia  dla takiego małoletniego.

§ 14. Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających  dobru małoletniego.

1. W Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Nawojowej  tworzy się wewnętrzny rejestr ujawnionych  lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń  zagrażających dobru małoletniego.
2. Rejestr, o którym mowa w pkt. 1 przechowywany jest w siedzibie  GOPS.
3. Kierownik wyznacza osobę odpowiedzialną za prowadzenie i uzupełnianie  rejestru, o którym mowa  w pkt. 1.

§ 15.  Zasady  ustalania planu wsparcia małoletniego  po ujawnieniu krzywdzenia.

1. W przypadku ujawnienia krzywdzenia małoletniego  osoby odpowiedzialne przygotowują plan wsparcia małoletniego, z zastrzeżeniem  pkt. 2.
2. Jeżeli równolegle  prowadzona jest procedura „Niebieska karta”, w której małoletni uznany jest za osobę  doznającą przemocy, nie ustala się planu wsparcia.
3. Za przygotowanie i realizację planu wsparcia odpowiedzialny jest pracownik socjalny i asystent rodziny realizujący swoje zadania w stosunku do rodziny, w której wystąpił  przypadek krzywdzenia małoletniego.
4. W miarę możliwości plan wsparcia  konsultowany jest z psychologiem, a jeżeli jest taka możliwość , psycholog uczestniczy także w jego realizacji.

§ 16.  Przepisy końcowe.

1. Każdy członek personelu stosujący Standardy Ochrony Małoletnich jest zobowiązany  do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji  przetwarzanych w związku z  niniejszą procedurą, w szczególności danych zwykłych oraz danych wrażliwych dzieci.
2. Standardy Ochrony Małoletnich  w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Nawojowej  wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.